Bài viết vào 13.4.2022, sửa đổi vào 2025
Tiểu Vũ mở đầu với cảnh nhân vật chính, cũng tên Tiểu Vũ, lên xe khách ngồi và chuẩn bị móc túi người bên cạnh. Cắt sang một cảnh đặc tả đồ vật, đó là tấm ảnh Mao Trạch Đông treo trên kính xe. Big brother is watching you. Rồi lại trở về mặt Tiểu Vũ. Ta không nhìn thấy cậu thực sự móc túi, nhưng chỉ một lát sau, Tiểu Vũ đi chia tiền cho anh em. Và đó là cảnh mở đầu của bộ phim đầu tay dẫn đến lệnh cấm làm phim vô thời hạn dành cho Giả Chương Kha.
Một phần ba đầu tiên là chuyện vặt vãnh về đám cưới. Đó là đám cưới người bạn thân từng hành nghề móc túi cùng, giờ đã thành ông chủ lớn buôn thuốc lá. Tiểu Vũ không được mời, hiển nhiên là thế, vì gợi lại quá khứ trộm cắp của chú rể. Cậu lang thang đi hỏi mấy người bạn, đi hát karaoke cho đỡ buồn, rồi đến gặp trực tiếp để xác nhận, để hỏi cho ra nhẽ tại sao mình không được mời, cuối cùng thất thểu đi về. Lang thang giữa những khoảng gặp mặt mọi người, Tiểu Vũ đi móc túi, chẳng khó khăn mấy, để kiếm đủ tiền mừng cưới người bạn. Cậu vẫn nhớ lời hứa mừng cưới ba cân tiền dù tất cả đã quên. Một kiểu uy tín giang hồ.
Một phần ba tiếp theo cũng là một chuyện vặt vãnh. Tiểu Vũ gặp Mai Mai, là cô gái ở quán hát, cùng cô đi dạo, xem cô gọi điện về cho bố mẹ, tìm đến chỗ cô ở để chăm sóc khi cô đang ốm, và hai người yêu nhau. Yêu đến độ Tiểu Vũ đã mua nhẫn. Hiển nhiên là chỉ yêu đến khi, theo lời cô bạn cùng phòng, có một đám người nào đó trông giàu có xuất hiện và Mai Mai đi theo.
Một phần ba cuối cùng vẫn là một chuyện vặt vãnh. Tiểu Vũ tặng mẹ cái nhẫn, cuối cùng nó nằm trên tay chị dâu thứ hai. Xung đột tiền nong gia đình. Tiểu Vũ bị bố đánh như một đứa trẻ con, đuổi ra tận cửa. Một người bạn chuyển đi vì nhà phá dỡ. Cậu lại bị bắt, chẳng nhớ lần bao nhiêu.
Sở dĩ những chuyện trên là gọi là chuyện vặt vãnh, vì Tiểu Vũ trông không giống một gã móc túi quèn. Cậu giống một tay đại ca, một dạng có tiền lại còn có học: đeo kính mắt to gọng vuông trí thức, tóc vuốt gọn, mặc vest suốt ngày, rút điếu thuốc ra hút cũng phải ra dáng, thuộc nhiều bài hát, biết vào quán vung tiền không tiếc để có người hát cho mình nghe, rồi còn dẫn cô gái đó đi chơi và đi làm tóc để tán cô. Hình ảnh này, nếu đem so sánh, phải được so với những nhân vật người hùng được thủ vai bởi Châu Nhuận Phát, chúng mang dáng dấp những tay giang hồ đơn thương độc mã chống lại tất cả, vừa có võ công siêu phàm lại có người đẹp ở bên. Cũng có thể gọi Tiểu Vũ là dạng anh hùng thất thế, theo ngôn ngữ phim kiếm hiệp. Gọi thế vì Giả Chương Kha rất mê kiếm hiệp, mê giang hồ, đến nỗi mà có một cảnh, ông dùng nhạc phim của một phim giang hồ Hồng Kông cho cảnh Tiểu Vũ đứng ngoài phố. Sau này, hình ảnh những tay giang hồ lạc thời lại quay trở lại trong Thiên chù định của Kha (A Touch of Sin, đặt theo A Touch of Zen - Hiệp nữ của Hồ Kim Thuyên).
Nhìn Tiểu Vũ, người xem dễ lầm tưởng rằng sẽ có một phi vụ gì chấn động hoặc một vụ án nào đó to lớn lắm. Nhưng không, bất chấp tất cả những điều trên, Tiểu Vũ vẫn chỉ là một tay móc túi quèn bị bắt hết lần này đến lần khác với một tội danh duy nhất.
Cậu móc túi lành nghề, nhưng không phải vì miếng cơm manh áo. Trông cậu tung tẩy đi lang thang trong thành phố, thì thấy được Tiểu Vũ là kiểu bình bình. Gọi là lạc lối cũng được. Khi tất cả đều đang tiến về phía trước, ép buộc hay tự lựa chọn - Mai Mai tìm người giàu hơn, hai anh bạn một anh cưới vợ và làm ăn tử tế, anh còn lại cửa hàng bị đập bỏ và phải dời đi, rồi anh trai Tiểu Vũ cưới vợ, đẻ con, thì chỉ còn lại một mình cậu, lạc lõng. Thế giới cũng thay đổi. Năm đó, người Anh trao trả Hồng Kông. Còn Tiểu Vũ vẫn là tay móc túi không biết cuộc đời sẽ đi về đâu.
Tiểu Vũ phản kháng thời đại bằng việc ở nguyên một chỗ của mình, làm việc móc túi. Giống mấy tay hiệp khách, dù có tiền đến mấy thì vẫn chỉ có thể là hiệp khách. Những thứ cậu mặc lên người, phong thái của cậu, đến cả đoạn đám cưới trong tưởng tượng với Mai Mai khi Tiểu Vũ uống với khách, cậu cũng uống rượu khi mọi người uống bia, tay cầm chén tay cầm bình rượu, vừa rót vừa nốc, cũng y hệt trong những phim kiếm hiệp. Một hình mẫu trong vô thức.
Tiểu Vũ làm tôi nhớ đôi chút về Michel Poiccard, nhân vật của Breathless. Cũng cùng là sự thay đổi thời đại, nhưng Poiccard thì chạy theo hình mẫu Humprey Bogart do sự du nhập văn hóa Mỹ, còn Tiểu Vũ thì cố níu lại những hình mẫu "người hùng" xưa cũ. Kết thúc của hai bộ phim đều là hình phạt dành cho hai kẻ lạc thời, có điều Breathless cực đoan ra bên ngoài nhiều hơn: Poiccard phải chết vì lối sống "phản bội" lại tinh thần dân tộc mà chạy theo hình mẫu được văn hóa Mỹ dựng lên. Còn Tiểu Vũ, cậu xem được bản tin nói về mình qua TV trong sở cảnh sát. Tiểu Vũ đã có uy danh của một hiệp khách nức tiếng giang hồ, khi người ta gọi cậu là tay móc túi sừng sỏ. Nhưng không ai hưởng ứng Tiểu Vũ như cách người ta từng hưởng ứng những kiếm khách chống lại cường quyền. Họ bu lại nhìn Tiểu Vũ bị còng ở vỉa hè. Một thời đại mới đang tới, còn Tiểu Vũ lại càng xa cách khỏi những con người xung quanh.
